Voeding
Dit blog is geschreven in opdracht van Optimaal Zorg.
Eenzaamheid is van alle tijden. Dat werd eens te meer duidelijk tijdens de Coronajaren. Eenzaamheid discrimineert niet: het kan iedereen altijd overkomen, ongeacht leeftijd, achtergrond, sekse, geaardheid, geloof, levensfase. Echt iedereen.
Op zichzelf fijn om te weten, maar voor de eenzame zelf slechts een schrale troost. Hoewel het zeker helpt dat het stigma van eenzaamheid steeds meer verdwijnt en dat het fenomeen de aandacht heeft en bespreekbaar is, is het geen oplossing.
Voor ouderen is eenzaamheid al langer een bekend probleem. Langzaam maar zeker vallen familie en vrienden om hen heen weg. De kinderen zijn druk met hun eigen leven en hebben weinig tijd voor (groot)ouders. Of er zijn helemaal geen kinderen in het spel. Dan wordt het kringetje om hen heen kleiner en kleiner. Voor ze het weten, spreken ze alleen nog met de kassajuffrouw of de postbezorger.
Voor ons zorgverleners blijft het altijd moeilijk om te zien wanneer de ouderen voor wie we zorgen door eenzaamheid worden overmand. De pijn en het verdriet dat ze hebben is rauw en intens. Maar wat doe je eraan?
Natuurlijk zijn er overal mooie initiatieven zoals koffieochtenden, ontmoetingsmiddagen en dergelijke. Voor veel mensen is dat een oplossing, want zo ontmoeten ze nieuwe mensen, maken ze nieuwe vrienden en gaan ze erop uit. Prachtig natuurlijk, maar niet iedereen is er mee geholpen. Het simpele feit dat de aanwezige mensen allemaal eenzaam zijn is geen garantie dat het klikt tussen hen en dat het vervolgens leidt tot nieuwe vriendschappen. Daar is meer voor nodig.
En wat als de stap naar een ontmoetingsochtend voor eenzame ouderen in het buurthuis te groot is? Of als het ontmoeten van nieuwe mensen te spannend is? Of de aankondiging ‘ontmoetingsochtend voor eenzame ouderen’ niet aanspreekt omdat juist die omschrijving als stigmatiserend wordt ervaren? Wat dan?
Als je mazzel hebt, is een oplossing soms dichtbij. Neem die oudere buurtbewoner die er helemaal alleen voorstaat en moet rondkomen van een AOW’tje. Hij had dus geen ruimte voor ‘leuke dingen’ of extra’s en kan zich een maaltijdservice niet veroorloven. Hij is op zich gesteld op zijn privacy en kan zichzelf prima vermaken, maar heeft soms dagenlang geen aanspraak. De muren komen op hem af.
Een oplettende buurtbewoonster zag de oude man steeds meer afglijden, vereenzamen. Er hing verdriet om hem heen. Er was nul contact met niemand. Bij gelegenheid maakte ze een praatje met de man. Hij was 82 jaar en vond het leven alleen enorm lastig. Om over koken alleen voor hemzelf, maar te zwijgen.
Daarop stelde ze voor dat hij best een keer bij haar gezin mocht aanschuiven voor het avondeten. Of – als hij dat liever had – zij best een bordje eten bij hem wilde brengen, zodat hij niet zelf hoefde te koken. Met veel overredingskracht lukte het haar om de oude man te overtuigen en werd de afspraak gemaakt. Eens per week zou ze een maaltijd bij hem bezorgen. Bij haar thuis gaan eten was nog een brug te ver. En zo geschiedde.
Binnen de kortste keren waren beide partijen gewend en was iedereen blij. De oude man voelde zich een stuk beter en de buurvrouw was blij dat ze iets voor hem kon betekenen. Haar initiatief bleef niet onopgemerkt en steeds meer buren sloten zich aan. Voor ze het wisten hoefde de oude man helemaal niet meer te koken. “Ik eet beter dan ooit”, zegt de oude man die inmiddels al drie jaar door zijn buren wordt gevoed met voedsel en aandacht. “Dat is onbetaalbaar. Ik heb iedere dag wel iemand over de vloer voor een praatje. Soms heel kort, soms wat langer. Maar er is even contact en daar gaat het om. Als ik nu over straat loop, zien mensen mij. We zeggen gedag, er wordt gevraagd hoe het gaat. We maken praatje. Dat is fijn. Mijn leven is geheel ten goede veranderd.”
De hele buurt is er beter en leuker van geworden. Een klein gebaar met grote en vooral mooie gevolgen.