Mevrouw Zelfdoen
Dit blog is geschreven in opdracht van Optimaal Zorg.
Als niet medisch onderlegd persoon had ik nooit gedacht in de zorg aan de slag te gaan. Maar mijn cv werd gespot door een potentiële opdrachtgever en zij nodigde me uit voor een gesprek. “Want je kunt ook zonder diploma’s werken in de zorg”, was de boodschap. Dat maakte mij nieuwsgierig. Het was in 2016 en de rest is geschiedenis.
Vanaf dat moment werk ik als begeleider in de thuiszorg voor ouderen. Sindsdien heb ik gewerkt bij allerlei verschillende ouderen: mannen, vrouwen, zestigers, zeventigers, tachtigers, negentigers en zelfs een honderdplusser. Sommigen zijn helemaal gezond, anderen een beetje vergeetachtig en weer anderen zijn behoorlijk de weg kwijt. Dat is meteen ook een van de aantrekkelijkheden van werken in de thuiszorg voor ouderen; je ontmoet een grote variatie aan mensen.
“Maar wat kun je dan eigenlijk doen, als je geen diploma’s hebt?” wordt me met een zekere regelmaat gevraagd. Nou best veel, want niet alle ouderen hebben medische hulp nodig. Het gaat onder andere om gezelschap houden, een spelletje doen, een wandeling maken, een doktersafspraak regelen, samen boodschappen doen, begeleiding tijdens een ziekenhuisbezoek, bellen met de woningbouwvereniging, een nieuw paspoort ophalen, een formulier invullen en meer van dergelijke hele gewone zaken. Het belangrijkste wat je ervoor nodig hebt, is gezond verstand, een praktische inslag, geduld, daadkracht en humor.
Het is mooi werk om oudere mensen te begeleiden die met een beetje hulp zelfstandig kunnen blijven wonen en zelf de regie houden over hun leven. Je helpt iemand echt verder en dat is een fijn gevoel. Mijn insteek is altijd dat ik mijn hulp zo aanbied zoals ik die zelf zou willen ontvangen. Daarom zal ik nooit tegen een cliënt zeggen ‘laat mij dat maar even doen’. Nee ik neem niets over, ik wacht heel bewust tot hij/zij vraagt of ik even kan helpen. Dat wordt gewaardeerd door cliënten want zo houden zij de touwtjes zelf in handen.
Het levert wel soms onbegrip op van buitenstaanders, zoals laatst op een terras. Mijn cliënt laveerde voorzichtig met haar rollator tussen het meubilair door naar het tafeltje waar ik al zat. Een mevrouw aan een tafeltje ernaast zei ‘U moet haar even helpen, ze kan er niet door’. Nee dus, want, ik weet dat mijn cliënt dit soort dingen het liefst zelf wil doen en dus bleef ik gewoon zitten. Daarop kreeg ik van de buurvrouw de sneer dat ik lui was… zucht.
Toen we allebei zaten, zei mijn cliënt precies hard genoeg voor de buurvrouw om te horen: ‘Ik heb zo’n hekel aan mensen die denken dat ik overal bij geholpen moet worden. Zonder te vragen. Ik ben mans genoeg om om hulp te vragen als ik dat nodig heb. Ik ben niet voor niets mevrouw Zelfdoen!
En dat is – voor mij in ieder geval – precies de kern van het begeleiden van oudere mensen: aanvoelen en weten wanneer je helpt en vooral ook wanneer je juist niet helpt en de cliënt zelf zijn/haar gang laat gaan. Daar worden cliënten blijer van.