Oud

Dit blog is geschreven in opdracht van Optimaal Zorg.

Wanneer ben je eigenlijk oud? In mijn jonge jaren dacht ik dat 50-plussers toch minimaal met één been in hun graf stonden. Vele jaren later bereikte ik zelf die leeftijd en dacht ‘ik kom net kijken’. Waarschijnlijk is het dus echt waar wat het welbekende Nederlandse spreekwoord ‘een mens is zo oud als’ie zich voelt’ zegt. Want als je tien mensen met dezelfde leeftijd op een rijtje zet, schat je er een paar op leeftijd, maar zeker ook een paar jonger en anderen juist ouder dan ze daadwerkelijk zijn.

Ik kom in mijn werk veel in aanraking met ouderen en durf wel te stellen dat de ene oudere de andere niet is. Soms kan ik de leeftijd goed inschatten, maar geregeld zit ik er flink naast; vooral vitale, actieve ouderen schat ik vaak jonger in dan ze werkelijk zijn. Laatst ook weer een oudere meneer gesproken die voor de 50^ste keer de Nijmeegse Vierdaagse ging lopen. Ik dacht dat hij begin zeventig was, maar niets was minder waar. Hij was 86 jaar jong. Ik schrijf bewust jong, want hij mocht dan qua leeftijd oud zijn, maar verder was hij dat helemaal niet.

Omgekeerd maak ik ook mee dat iemand veel jonger is dan ik dacht. Oeps. Bijvoorbeeld de mevrouw die een heel zwaar leven had gehad, dat zo z’n sporen had nagelaten in haar gelaat en (levens)houding. Ze bleek ruim 15 jaar jonger dan mijn inschatting.

Beide ervaringen leren mij dat leeftijd relatief is. Een getal dat wat maar zeker niet alles zegt. Ouder worden komt niet altijd en alleen maar met gebreken en het leven zelf laat ook zo z’n sporen na. In sommige opzichten kan ouder worden ook een zegen zijn; bijvoorbeeld omdat je je steeds minder gaat aantrekken van wat anderen van je vinden. Of omdat je steeds beter leert relativeren en je niet overal meer van van de kook raakt. Dat brengt een hoop rust en relaxheid, die ik persoonlijk als buitengewoon aangenaam ervaar. 

Waanneer ben je dus oud? Geen idee en wat maakt het ook eigenlijk uit? Het stempel ‘oud’ roept bij velen toch het beeld op van grijze haren, stramme lijven, achter de geraniums, te langzaam rijden op de snelweg, ‘vroeger was het beter’-speeches en nog een hele reeks aan dergelijke stereotypen. Maar dat zijn het: stereotypen, een overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet of in ieder geval niet volledig overeenkomt met de werkelijkheid.

Voor mij is ‘oud’ vooral een ‘geuzenbegrip’; het verwijst naar in mijn ogen positieve facetten als levenservaring, mooie verhalen, zelfkennis, koppig doorgaan, er het beste van maken, niet bij de pakken neer gaan zitten, je niet gek laten maken. Daarom vind ik werken met/bij/voor ouderen een feestje.